Speleolozi predlažu da pećina Durulja kod Nove Varoši bude konačno uređena. Mašta prirode stvorila ukrase, vodopade, jezera, ponornice…
BLAGO “javorske lepotice”, kako su posetioci nazvali pećinu Durulju u novovaroškom selu Bukoviku, dostupno je samo malom broju istraživača i to vičnijim i smelijim, kao i onima koji su imali sreću da kamerom zabeleže čari ukrasa što ih je mašta prirode vajala vekovima.
Pećinu na zapadnoj strani Javora, ispod Golog brda, otkrili su beogradski speolozi pre 51 godinu, u julu 1964. godine. Reka, koja kupi vodu Kalipolja, ponire pre Jastrepca, a onda izbija kao Vrševina, desna pritoka Uvca. Pećina je još uvek tajna jer je ispitivanje, posle dva kilometra, zaustavio teško prohodan sifon.
– Ulaz u pećinu više podseća na vučju jazbinu, pa se do prve galerije stiže puzanjem kroz prolaz dugačak 15 metara, a zatim pomoću lestvi spušta 40 metara u kanjon, gde su kilometrima dugački useci i galerije sa virovima, vodopadima, jezerima i koralnim ostrvima – ističe penzionisani inženjer, speleolog Milutin Rudaković (74) iz Beograda, jedan od prvih posetilaca Durulje.
Rudaković je pre 40 godina sa dr Jovanom Petrovićem, najboljim poznavaocem pećina u Srbiji, opštinskim čelnicima predao projekat uređenja i sada ponovo pokušava da zainteresuje turističke radnike i ulagače, kako bi se upotpunila turistička ponuda Starog Vlaha i obližnjih jezera na Uvcu.
– Predlagali smo otvaranje ulaza u pećinu, kilometar niže, kod vrela Vrševine i da se iznad reke proširi put talpama do gornje galerije, kao u Rajkovoj pećini kod Majdanpeka. Uredilo bi se oko 800 metara, na hodnicima i galerijama gde je nakit nadohvat ruke – naglašava Rudaković, dodajući da nisu potreba velika ulaganja.
Pošto su iznošeni pećinski ukrasi, pre 20 godina je Zavod za zaštitu prirode Srbije prvom komšiji, u kući tridesetak metara ispod ulaza u pećinu, dao “crno na belo” da čuva podzemno blago.
– Nikoga ne puštam u pećinu bez odobrenja Zavoda – kazuje seljak Milanko Kurćubić. – Šiblje skriva ulaz u pećinu, a narod je ovde za vreme Turaka i Švaba sklanjao oružje. Jesenas dočekasmo da stigne asfalt na kraku javorskog puta.
PRELEPI NAKIT
– PORED toga što je bogata vodom, pećina Durulja ima i prelepi nakit – kaže speleolog Milutin Rudaković. – Kanjon je crne boje, a gornje galerije su narandžaste i bele, sa brojnim kamenim stubovima, strelama i statuama, među kojima dominira Deda Mraz.
Izvor: Zlatar Info