ZDRAVLJE

Termalni centar i banjski izvori

Sam termalni centar smešten je na zaravni iznad desne obale Lima na nadmorskoj visini od 530m, gde se na kontaktu krečnjačkih i vulkanskih stena javljaju jaka vrela lekovitih voda.

Pribojska Banja ima više izvora, ali su samo dva kaptirana. Ova vrela izbijaju iz malih pećina odnosno rascepa u stenama a njihova ukupna snaga je oko sedamdeset litara u sekundi.

Nauka se počela baviti lekovitošću ovih izvora još krajem 19. veka kada je deo austrijskog garnizona 1878. godine bio lociran na Banji. Vojni lekari su se zainteresovali i vodu slali na analizu u bečke laboratorije. Tada je ustanovljeno da je osobina ovih izvora “radio aktivna” a njen sastav karakteriše kalcijum, magnezijum i hidrokarbonat.

Prvo kupatilo (Stara Banja) napravljeno je daleke 1902. godine. a kasnije su na  manjim izvorima napravljena tri manja bazena nazvana Nova Banja.

Ministarstvo zdravlja je 1923. godine naložilo upravi Banje da se nijedan gost ne sme pustiti u Banju bez odobrenja lekara. Po kazivanju meštana Banje iste godine sa radom počinje i jedan lekar.

Današnji izgled Pribojska Banja dobija 1971. godine izgradnjom stacionara sa bolničkim i odeljenjem za fizikalnu medicinu koji je bio u sastavu pribojske bolnice i zdravstvenog centra Užice. Iste godine počinje i organizovan stručni rad i rad sestrinske službe.

Dr Ana Protić, fizijatar, dva puta sedmično dolazi iz užičke bolnice kada i obavlja pregled banjskih gostiju. Sve do 1973. godine dežurstva su obavljale sestre iz pribojske bolnice. Od terapijskih procedura primenjivane su hidro i kinezi terapija.

Posle velike stagnacije i nerazvijanja same banje godine 2014. svi objekti odnosno bazeni na samim vrelima su delimično ili skroz rekonstruisani a na njihovom mestu danas se nalaze novi koji su zadržali autentični izgled i na čijim mestima su ponovo zablistali objekti “Stara Banja” i “Nova Banja”.

Ono što Pribojsku Banju čini jedinstvenom u Evropi je temperature njene vode koja je jednaka temperature ljudskog tela. Na starom izvoru ona iznosi približno 37 stepeni (Stara Banja) a na manjem izvoru približno 36 stepeni (Nova Banja).

Vode ovakvog sastava pripadaju kategoriji oligomineralnih, zemnoalkalnih, alkalnih, hemeotermnih i sumporovitih voda, bez boje mirisa i ukusa. Prema Kventinovoj klasifikaciji izvori Pribojske Banje spadaju u oligomineralne zemnoalkalne hometerne vode (dakle sadržaj mineralnih materija u suvom ostatku manji je od 1 gr/l).Voda se pije u svim terapijama, ali je njena lekovitost najsnažnija prilikom kupanja, odnosno stajanja u vodi određeno vreme.

Šta lečimo?

Sva dosadašnja istraživanja pokazala su da je voda izuzetno delotvorna u lečenju sledećih bolesti:

  1. Reumatološka oboljenja (degenerativna oboljenja, zapaljenski, vanzglobni i metabolički reumatizam)
  2. Posttraumatska stanja (stanja posle preloma i uganuća kao i stanja posle artroplastike kuka i kolena)
  3. Sportske povrede
  4. Neuroliška oboljenja (UBACITI NEGDE I FOTOGRAFIJU BAZENA)
  5. Poremećaji periferne cirkulacije
  6. Ginekološka oboljenja (hronični aneksitisi, sterilitet)
  7. Oboljenja gastointestinalnog trakta (Otežano varenje, mikrokalkuloza žučnih puteva)
  8. Oboljenja dečijeg uzrasta
  9. Dermatološka oboljenja

Ko ne sme da koristi vodu?

Pacijenti kod kojih su prisutni sledeći problemi ne treba da koriste banjsku vodu:

  • Febijalna stanja
  • Infektivne bolesti
  • Neregulisana TA viša od 160/100
  • Nestabilna angina pectoris
  • Dekompezovana srčana oboljenja
  • Teški oblici bronhijalne astme
  • Bubrežna insuficijencija
  • Maligne bolesti

Pribojska Banja – Klimatsko lečilište

Pribojska Banja nije lekovita samo zbog svojih termalnih izvora, ona je takođe značajno i uspešno klimatsko lečilište. Okolni planinski venci: Lisja Stena, Pobjednik, Bić, Crni Vrh i predivna visoravan Ljeskovac, još uvek bogati šumom karakterišu je kao izuzetno bogat i značajan klimatski potencijal.

Naime u Pribojskoj Banji zastupljeno je umereno – kontinentalna klima koja je zbog okolnih planinskih masiva i njihove nadmorske visine blago izmenjena u subalpsku, odnosno planinsku klimu. U ovakvim klimatskim uslovima, srednje mesečne temperature zadržavaju se po tri ili čak četiri meseca, a to se odražava i na dugo zadržavanje snega.

Sve ovo pogodno je i za razvoj zimskog turizma na okolnim planinskim vencima koji nažalost do danas ne predstavlja blistavu granu privrede u ovim krajevima. Vazduh je čist, svež i ispunjen jakim mirisom borova, sa većeg dela Banje čuje se  žubor bistrih potoka a jakih vetrova nema.

Lekovitost vode kroz legende i istoriju

Pribojska Banja kao naseobina, nastala je oko izvora tople lekovite vode. Naime ova voda je od pamtiveka ulivala čudesnu moć lečenja, a sigurno je bila izazov i razlog za prapočetak i razvijanje ljudskog staništa na ovom prostoru.

Zavojevači svih vremena od Rimljana pa do novijeg doba su rušili, palili i robili, za sobom ostavljali groblja i zgarišta, ali izvore tople banjske vode, nisu mogli usahnuti i njenu čudotvornu lekovitost zanemariti.

Ova voda je ušla i u narodna predanja, pominju je letopisci, putopisci, velike povelje a i ušla je u mnoge legende. Jedna legenda govori da je kralj Stefan Uroš bio izlečen pošto se okupao u Banjskoj vodi, a u znak zahvalnosti podigao je manastir posvećen svom dobročinitelju Svetom Nikoli.

Druga legenda govori, da se vojska Kralja Uroša ratujući sa bogumilima ošugala, pa su se na povratku u Ras okupali u banjskoj vodi i svi bili izlečeni. Zna se takođe da su  rimske vojskovođe i carevi prolazeći kroz ove krajeve, pored donošenja svojih civilizacijskih dostignuća, kulture i običaja, širili stara i podizala nova naselja, vojne i trgovačke centre i skoro svuda podizali svoje čuvene “terme” – topla kupatila.

Jedan od dokaza poverenja naroda u lekovitost ovih izvora je i legenda koja se provlači kroz vekove. Naime i danas postoji, ispred male crkvice (ispred koje je i pronađena riznica) čuvena velika ploča od belog mermera. Po legendi bolesnici koji bi dolazili da traže leka u izvorima banje, posle kupanja obavezno bi ležali na toj ploči, a ko bi  mirno na toj ploči zaspao mogao bi se nadati izlečenju.

Zapazili su ove prostore i Nemanjići, pa su obnavljali i proširivali manastirski kompleks dajući mu velika imanja.

Ovakvih sličnih legendi ima još puno, a one su dokaz da su ovi izvori tople vode kroz vekove bili ozbiljan oslonac za mnoga pregnuća žitelja tog naselja i okoline.